İÇSEL AİLE SİSTEMLERİ TERAPİSİ (Internal Family Systems Therapy – IFS) NEDİR ?

İçsel Aile Sistemleri Terapisi (Internal Family Systems) dünya çapında en hızlı büyüyen, kanıta dayalı bir psikoterapi modellidir.

Richard Schwartz, 30 yılı aşkın bir süre önce danışanlarının yardımıyla bu modeli geliştirmiştir.

IFS, çocuk ergen yetişkin- insan problemlerine patolojik açıdan bakmayan ve danışana güç veren, insanların koruyucu ve yaralı iç yanlarına erişerek ve onları severek iyileşmelerine yardımcı olan dönüştürücü, şifalandırıcı kanıta dayalı bir psikoterapidir.

Bu modelin varsayımı: birçok alt kişilikten (yanlardan) oluşuyoruz ve onları kabul etmek, onları anlamak ve daha uyumlu yaşamalarına yardımcı olmak bir şifa alanı yaratır. Aynı zamanda IFS , beynin nöroplastik kapasitelerini devreye sokan psikoterapötik yaklaşımlardır.

Bu modelle, içimizde yaşayanları, iç çatışmalarımızı, başkalarına ve hayata tepkilerimizi merak ve iyilikseverlikle karşılama yeteneğimizi geliştiririz. Hem bir model hem bir yöntem hem de bir yaşam biçimidir.

IFS’i Orkestra Metaforu (Beahrs, 1982) ile anlatacak olursak: Orkestra Şefi: Benliğimiz,
Müzisyenler ise Yanlarımızdır.

İyi bir orkestra şefi her enstrümanın değerini ve her müzisyenin yeteneğini bilir. Müzik bilgisine de hakimdir. Senfonide bir kesimini kullanıp diğerini susturması gereken yeri iyi bilir. Fakat orkestra şefi yaylı çalgıları daha fazla sevip daha yoğun olarak kullanıyorsa ya da vurmalı çalgılar ile yaylı çalgıları doğru yerde yönetemiyorsa senfoni kakafoniye dönüşür. Sonuç tutarsızlık, karşıklık sistemin bozulması anlamına gelir. Biz insanlar içinde de self/benlik orkestra şefi, yanlar ise müzisyenlerdir. Yanların rolleri olan koruyucular( yöneticiler , yangın söndürücüler) ve sürgünler doğru olmayan yerlerde ortaya çıkarsa içsel aile sistemimiz tutarsız, kararsız halde davranır. Buna engel olmak için selfin liderliğini bu yanlarla tanıştırmak ve ona güvenmelerini sağlayarak terapistin rehberliğinde danışanın liderliğinde yapılır.

Terapinin nihai amacı, ruhsal yaşamın yeniden Self/benlik tarafından uyumlu bir şekilde yönlendirildiği bir durum olan “Selfin liderliğini” yeniden kurmak ve böylece yanların taşıdığı acı verici yükleri yavaş yavaş serbest bırakmaktır.

IFS, psikoterapi sürecinde benlik,kendilik kişinin yaşamında yer alan gerçek olayları ve bu olaylara uyum sağlamak üzere içsel kişilik parçalarının oluşma şekillerini kabullenen iç kapasitesidir ve zihnin iyleştirme kapasitesi vardır diye bakılmaktadır.

IFS Kavramları Nelerdir ?

Self/benlik, yanlar ve onun rolleri olan koruyucular (yöneticiler , yangın söndürücüler) ve sürgünlerdir.

SELF /BENLİK /KENDİLİK:

Herkesin Benliği (Self) vardır. Onunla birlikte dünyaya geliriz ve iyileşme de burada gerçekleşir. Benlik herkesin doğuştan getirdiği şefkat, merak, kabul ve kendine güven gibi iyi liderlik özelliklerine sahiptir. Nasıl iyileştirileceğini bilir.

Self enerjisi koruyucudur. Yeterli Self enerjisi olduğunda yükler yanlara yapışamaz. Günlük Self enerjisi uygulamaları stresli zamanlarda koruma sağlar.

YANLAR : Doğuştan gelirler .Her türlü duyguyu yaşarlar, travmayla rolleri farklılaşır. Yanlar Self’i korumak için organize olurlar. Tercih edilen rollerinden aşırı role geçmek zorunda kalmışlardır.

Yanların Rolleri 2 ye ayrılır.
Koruyucular : yöneticiler (kişiyi güvende tutmak ister ve proaktiftirler) , yangın söndürücüler (dürtüsel, aşırı tepkiler, öfke, her türlü bağımlılık, hissizlik, disosiyasyon)
Sürgünler : IFS’de ki en genç ve kırıldan yanlardır.Travmanın yüklerini taşırlar. Daha bağımlı, öfkeli,korkak ve reaktiftirler.
İkisi de güvenlik ve denge peşindedir

IFS TERAPİ KİMLER İÇİNDİR ?

IFS insan sorunlarına patolojik açıdan bakmayan bir modeldir; çocuklar, ergenler, yetişkinler, çiftler ve aileler için uygundur.

İster büyük bir acı içinde olun, ister hayatınızın önemli bir anında yardıma ihtiyacınız olsun, ister kendinizi daha iyi tanımaya çalışıyor olun, bu destek bir adım geri atmanıza ve engelleyici durumların üstesinden gelmenize olanak tanır.

IFS MODEL EĞİTİMİ KİMLER ALABİLİR?

Eğitimi psikoterapistler, psikologlar, aile danışmanlarına ve vb. yöneliktir.

IFS MODELİNDE EĞİTİM İSTİYORUM NEREDEN BAŞLAMALIYIM?

Türkiye’de IFS uygulayıcısı olmak için, temel seviyede Dr. Zeliha Babayiğit tarafında verilen 8 haftalık eğitimi takip etmelisiniz.

IFS TRAVMAYI İYİLEŞTİREBİLİR Mİ?

IFS, bir travma sırasında yaralı yanlarla temasa geçer. IFS protokolü sayesinde kişi ve yaralı yan arasında oluşturulan bu bağlantı ile yaralanan taraf, sonunda travmaya bağlı duygusal yükten kurtulabilir ve iyileşebilir.

Danışan, bu IFS sayesinde travmayı işlemleyecek ve hala sistemde çok çalışmakta olan koruyucu yanlar rahatlayabilecek, hayata yeni bir bakış açısı ve belki de uzun vadede tüm becerileriyle güçlü, yeni bir rol seçmesini sağlayacaktır.

IFS modeli ile terapist tarafından rehberlik edilen, desteklenen danışan, bu travmayı yaşamış olan tarafla yavaş yavaş bağlantı kuracaktır. Güvenden ödünç alınan bir bağ, sakin, iyi niyetli dinleme kuracaktır. Bu şekilde güvence altına alınan yaralı yan, neyi paylaşmak istediğini bilecek ve seçecektir. Bu onun hikayesi olabilir, ama her şeyden önce bir yük gibi taşıdığı ve sonunda kurtulabileceği duygusal yükü de olabilir.

Yan, danışanın Benliği tarafından duyulduğunu hissedecektir. Terapist, sözlü olarak hiçbir şey ifade edilmese bile süreci destekler. Bu nedenle travmanızı yeniden yaşamak ve anlatmak bir zorunluluk olmamaktadır.

IFS, insanların önce Benliklerine erişmelerine ve bu çekirdekten parçalarını anlamalarına ve iyileştirmelerine yardımcı olarak, içsel ve dışsal bağlılık yaratır.

Kişiyi güçlendirmeye değil, önündeki engelleri kaldırmaya yönelik bir modeldir.

Kaynak: Schwartz , R. (2019).İçsel Aile Sistemleri Terapisi (Internal Family Systems),