EYVAH Çocuğum Yalan Söylüyor !

Çocuklarımızın doğruyu söylemelerini istesek de inandırıcı bir şekilde yalan söyleme becerisini kazanmak, zihinsel gelişimde önemli bir adımdır.

Aileler çocuklarının doğru söylemediklerinde endişelenirler. Emin olun ki; gerçeği çarpıtmak okul öncesi döneminin ve gelişimin normal bir aşamasıdır. Dahası yalan söylemek genellikle istenmeyen bir davranış olsa da çocuğunuzun zihninde yeni pencereler açıldığının da bir göstergesidir.

Küçük çocuklar genellikle kötü niyetli olmayan küçük yalanlar söylerler. 2 yaşından yaklaşık 5 yaşına kadar, bir çocuk herhangi bir sorunla karşılaşmamak ya da insanların onu sevmeyeceklerinden korktugu için yalan söyler.

Bunun dışında özellikle yapmış olduğu bir hareketten pişmanlık duyarak onu gizlemeye çalışırken de yalan söyleyebilir. (Örneğin, kardeşinin saçını çektiğinde, oturma odasında bir vazoyu kırdığında …)

2 ve 5 yaş arasındaki çocuklar, iyi ya da kötü eylemler ve gerçeklik ile hayal arasındaki arasındaki farkı, ayrımı tam yapamazlar.

Eğlenmek, gülmek ya da gerçeklikten daha ilginç görünen bir durumu hayal etmek için gerçeği çarpıtabilir, değiştirebilir. Örneğin, kâşif bir babası olduğunu, komik bir evcil hayvanı olduğunu ya da kendinin bir peri olduğunu söyleyebilir. Bu “uydurmalar, yalanlar”, daha çok çocuğun rüyalarının ve isteklerinin yansımalarıdır.

Bazen de çocuk yalan söyleyerek düşük benlik algısını gizlemeye çalışabilir. Örneğin; çocuk arkadaşının güzel bir kumdan kale yaptığını gördüğünde, benim evimde çok daha büyük ve asla yıkılmayan kumdan bir kalem var diye anlatır.

Ebeveyn olarak bu küçük yalanları problem olarak görmek yerine, neden çocuğum bu tür “uydurmalar, yalanlar” söyleme ihtiyacı hissediyor diye çocuğunuzu anlamaya çalışmak daha önemlidir.

Çocuklar genellikle 5- 6 yaşlarında yalan söylemeyi bırakırlar çünkü bu yaşlarda hayal ile gerçeklik, iyi ve kötünün farkını gayet iyi anlarlar.

Yalan ne zaman problem haline gelir?

5-6 yaşından itibaren çocuk, iyi ve kötü eylemler arasında daha iyi bir ayrım yapmayı öğrenir.

Bu yaştan itibaren çocuğunuzun halen istediğini elde etmek için kasıtlı olarak neredeyse her gün yalan söylüyorsa bunu problem olarak algılamalı ve onunla neden yalan söylediğiyle ilgili bir konuşma yapmalısınız.

• Tepkinizden mi korkuyor ?

• Kendini ilginç, farklı mı göstermek istiyor?

Nasıl davranmalıyız?

Çocuğunuza insanların onu olduğu gibi sevdiğini ve beğenilmek için yalan söylemesine gerek olmadığı söylemelisiniz.

Çocuğunuzu doğru söylemeye cesaretlendirmek için birkaç öneri!

1- Yaptığı bir hatayı, yanlış bir davranışı itiraf ettiğinde dahi çocuğunuzu doğruyu söylediği için onu kutlayın:
Örneğin, çocuğunuz kardeşinin oyuncağını kırdığını itiraf ederse, bunu sizinle paylaştığı için memnun olduğunuzu ve bu durumu birlikte nasıl düzeltebileceğinizi, oyuncağı nasıl tamir edeceğinizi konuşun.

2- Ona gerçeği söylemenin neden önemli olduğunu açıklayın:
Örneğin: “İnsanlar gerçeği söylediğinde, onlara güveniriz.” Birisi ona yalan söylediğinde nasıl hissedeceğini, tepki vereceğini sorun. Çocuklar, aile değerlerinin amaçlarını ve açıklamalarını öğrendiklerinde, anlattıklarınızı daha kolay kabul ederler.

3- Çocuğunuzun duygusunu ve isteğini sesli şekilde ona söyleyin:
Bu konuşma neden gerçeği söylemediğini anlamasına yardımcı olacaktır. Örneğin: “Vazoyu kırmayı sen de istememiştin değil mi?” diyebilirsiniz.

4- Yalana çok fazla olumsuz tepki vermekten kaçının:
Çocuklar keşfetmeyi, yaptıkları davranış karşısında sizin tepkinizi merak edeler ve sevilmemekten korktuğu ya da kabul görmek için küçük yalanlar söylerler. Bu durumda çocuğunuza sakince tepki vermeli ve gerçeği söylemesine yardımcı olmak için çözümü birlikte bulmalısınız.

5- Çocuğunuza çevrenizde bulunan nesne ya da herhangi bir şeyle ilgili gerçek fikirler verin: Çocuğunuz arkadaşlarına sürekli gerçek olmayan hikayeler anlatıyorsa ona gerçeklerle ilgili fikir sahibi olmasını sağlayacak gerçek fikirler sunun, anlatın. Örneğin, evcil hayvanı olmadığı halde evde köpeği, kedisi olduğunu söylüyorsa, ona sevdiği şeyleri anlatmasını sağlayacak “spor yapmayı ne kadar sevdiğini ya da resim çizmek, bateri çalmak gibi ilgilenerek yaptığı çalışmaları üzerine düşünmesini sağlayabilirsiniz.

6- Hayal ve gerçeklik arasındaki farkı anlamasına yardımcı olun:
Örneğin şöyle diyebilirsiniz: “Ne güzel hikayeler yaratıyorsun, onları bir kitap haline getirmeye ne dersin?” ya da ” evet aslan kral olmak için ne kadar güzel oynuyorsun, anlatıyorsun, bu gerçekten ona benzedi.” diyebilirsiniz.

Ebeveynlerin yalanları!

Çocuğunuzun yalan söylemesini istemiyorsanız ya da bu durumdan rahatsız oluyorsanız, onun en önemli rol modeli olarak ona yalan söylememelisiniz. Çocuğunuz ona yalan söylediğinizi fark ederse örneğin, çocuğunuz kurabiye istediğinde (evde olduğunu bildiği halde) ona kurabiye olmadığını söylüyorsanız, bu yanlış bir davranıştır. Ona verdiğiniz mesaj; ‘zor ve istenmeyen bir durumdan kurtulmak için yalan söylenebilir’ olduğudur. Doğrusu ise, basit kelimelerle ona gerçeği söylemek olmalıdır. Örneğin, akşam yemeğinden önce kurabiye yemesini istemiyorsanız bunu ona söylemeli ya da sevdiği bir hayali çocuk karakterle (diş perisi gibi) çocuğunuzun hayal gücünü harekete geçirecek bir örnekle anlatabilirsiniz. Evet bir gün, çocuğunuz buna inanmayacak, ama güzel anıları oluşacaktır.

Unutulmaması gerekenler:

• 5 yaşından önce, çocuk özellikle kabul görmek, bazen de sevilmek, hayal kurmanın gerçeklikten daha ilginç olduğu için yalan söyler.

• Çocuğunuzun küçük yalanlarını, bir sorun olarak görmek yerine, neden söylediğine odaklanmak daha önemlidir.

• Çocuğunuza takdir edilmek, kabul görmek için yalan söylemesine gerek olmadığına insanların onu olduğu gibi kabul edeceğine vurgu yaparak ve onu doğruyu söylemeye teşvik etmelisiniz.

Umarım faydalı olmuştur. Sevgiler.